Onthulling over de maanlanding?
Er valt mij iets op. Een patroon. Dat wil niet zeggen dat het ook daadwerkelijk een patroon of fenomeen is, maar het lijkt erop dat Hollywood de wereld aan het voorbereiden is op een onthulling. Eigenlijk is de voorbereiding de onthulling, want door de informatie op schijnbaar nonchalante wijze in films te verwerken en er dus geen groot punt van te maken, sijpelt het besef langzaam bij de kijker binnen. Het besef in kwestie: dat de maanlanding nooit heeft plaatsgevonden.
Al in 1973 stond in de Volkskrant het bericht: ‘Mensen die geloven dat de Amerikaanse Apollo-maanreizen reuzenbedrog zijn geweest, hebben het misschien niet eens bij het verkeerde eind. Dit schrijft het vooraanstaande Britse wetenschappelijke tijdschrift The New Scientist. ‘De Verenigde Staten doen al hier en daar aan een reuzenbedrog, zo groot als nooit in de geschiedenis is voorgekomen,’ aldus het artikel onder de kop: ‘Fantasie in het Amerika van Nixon.’’¹
Dat er mensen zijn die twijfelen aan het ‘kleine stapje’ van Neil Armstrong, is dus niet iets van de laatste tijd, maar van alle tijden. Stanley Kubrick verwijst op cryptische wijze naar de maanlanding in The Shining (1980), een film die verder niets met ruimtereizen te maken heeft. Is het zo dat Kubrick inderdaad werd ingehuurd – na het hyperrealistische 2001: A Space Odyssey (1968) – om een jaar later voor NASA de ‘gigantische sprong’ in een loods in scène te zetten?
Ze moeten zoiets op z’n minst hebben overwogen. Doen alsof zit de Amerikanen in het bloed, tenslotte.
Er is nogal wat aan te merken op het officiële verhaal en daarom voelen de mainstream mediakanalen zich genoodzaakt om regelmatig artikelen te publiceren waarin de ‘conspiracy theories’ worden ‘debunked’. Ron Howard maakte Apollo 13 (1995) over de mislukte maanmissie in 1970, Damien Chazelle maakte nog niet zo lang geleden First Man (2018) over Neil Armstrong. Het zijn films die het sprookje in stand proberen te houden. En bij gebrek aan hard tegenbewijs – waar een onafhankelijk onderzoek bij NASA voor nodig is, maar NASA houdt de poorten gesloten – wordt het sprookje, nog steeds, voor waar aangenomen.
Toch heb ik het gevoel dat de scheuren in het officiële verhaal zo groot zijn geworden dat menigeen erdoorheen kan kijken. Het besef dat we erin zijn getrapt, breidt zich als een olievlek uit onder de bevolking. De onthulling dat de maanlanding nooit heeft plaatsgevonden is dan ook onafwendbaar. Hollywood ziet dat moment dichterbij komen en neemt alvast voorzorgsmaatregelen.
Je kunt lijdzaam afwachten tot de bom barst en de waarheid boven tafel komt, maar je kunt er ook op voorsorteren, zodat wanneer de hoax wordt doorgeprikt, er geen paniek, woede of andere onvoorspelbare emoties loskomen, maar iedereen zijn schouders ophaalt. Dat wisten we toch allang?
Dat voorsorteren gebeurt onder andere in Downtown Owl (2023) van Lily Rabe en Hamish Linklater. Daarin speelt Ed Harris (die ooit Flight Director Gene Kranz speelde in Apollo 13) de rol van Horace Jones. In de film vertelt Jones een anekdote over Vance Druid (Henry Golding), die een lokale beroemdheid werd vanwege een merkwaardige beslissing op het sportveld. Jones: ‘It was real. And it wasn’t staged, like the moon landing.’
Zit er bij Jones een steekje los? Is hij labiel? Dement? Doorgedraaid? Wordt zijn opmerking over de maanlanding gebruikt als illustratie van zijn mentale gesteldheid? Nee. Hij zegt het tussen neus en lippen door, als een matter of fact.
Ook in Unfrosted (2024), van en met Jerry Seinfeld, komt de maanlanding voorbij. Bob Cabana (Seinfeld) van Kellogg’s hoopt met een team van experts een nieuw succesvol koekje te bedenken en zo de strijd te winnen van concurrent Post. Eén van deze experts is zijn ex-collega Donna Stankowski (Melissa McCarthy), die – het verhaal speelt zich af begin jaren zestig – inmiddels werkt voor NASA. Om haar te overtuigen terug te komen naar Kellogg’s, hoeft Bob maar één ding te zeggen: ‘You don’t really think you’re actually going to the moon, do you? Really? Going to the moon?’
‘No, I don’t,’ zegt ze lachend en samen verlaten ze de loods waar een heel maanlandschap is nagebouwd. Deze personages zijn wederom niet gek of gestoord, maar weldenkende koekjesdeskundigen.
In beide films worden de personages niet geportretteerd als achterlijke conspiracy theorists, maar als normale mensen met normale opvattingen. Het is volkomen logisch om aan het verhaal van de maanlanding te twijfelen; dat is de boodschap die je als kijker meekrijgt. En je hoeft niet boos te worden vanwege dit ‘reuzenbedrog’, je hoeft er alleen maar om te lachen.
En zo haalt Hollywood de angel eruit, zodat wanneer de hoax wordt onthuld, er geen haan meer naar kraait.
1
Brits tijdschrift: ‘Apollo-reizen bedrog?’
De Volkskrant, 5 januari 1973
